Inter-język Larry Selinkera

Larry Selinker rozwinął swoją teorię ■→inter-języka bądź „trzeciego języka” w roku 1972. W mózgu budzi się „psychologiczna struktura latentna”, kiedy człowiek uczy się drugiego języka, stwierdził pan Selinker.

Uczymy się ■→drugiego języka, o ile powiedzieliśmy przedtem parę słów w innym. Mojemu polskiemu było daleko do wprawy, kiedy zaczęłam się uczyć amerykańskiego. Pamiętam ów moment kognitywny, gdy pears wcale się sobie różniły od gruszek.

■→Ten tekst jest też dostępny po angielsku.

Miałam około pięciu lat i nieco przedszkola do odrobienia. Coraz więcej osób zaczyna wcześnie, rozumujmy jednak bez wskazywania na kogokolwiek konkretnie. Wyobraźmy sobie Eduardo.

Eduardo urodził się w USA, w rodzinie hiszpańskojęzycznych imigrantów. Mówił głównie po hiszpańsku, zanim poszedł do szkoły. Po hiszpańsku mówili jego rodzice oraz wszyscy przyjaciele w miejskiej okolicy. Eduardo zawsze był jednak dobrze świadom amerykańskiego w swoim środowisku, także poprzez media.

Eduardo ma 20 lat. Studiuje na stopień z IT. Całki eliptyczne robi łatwo, ale potrzebowałby słownika żeby przetłumaczyć matematykę z angielskiego na hiszpański — uczył się i mówił o matematyce zawsze po angielsku.

Pan Selinker by twierdził iż hiszpański to pierwszy język Eduardo.

Hiszpański jednak nie był pierwszy w miłości. Dziewczyna Eduardo jest Amerykanką i angielski amerykański jest jej jedynym językiem. Jest z niej naprawdę skarb i naturalnie nawiązuje dobrą rozmowę. Kiedy Eduardo mówi swojej serdeńko, że ją kocha, mówi po angielsku i tak myśli.

Pan Selinker powiedziałby, Eduardo pewnie się trzyma innego, trzeciego albo inter-języka, który jest tylko w jego głowie.

Wgląd z doświadczenia

Niezależnie od pochodzenia i płci, ludzie mają języki prymarne, raczej niż pierwsze czy drugie.

Moim językiem prymarnym dla lingwistyki jest amerykański angielski. Potrzebuję słownika żeby własne prace przełożyć na polski, chociaż urodziłam się i dorosłam w Polsce, obydwoje rodzice mówili po polsku i chodziłam do polskich szkół. Tylko nie studiowałam angielskiego po polsku.

---

REKLAMA

Wyobraźmy sobie teraz Ai-li. Jej dziadkowie byli Chińczykami. Zawsze lubiła języki. Uczyła się amerykańskiego razem z chińskim, zanim poszła do szkoły. Jak miała około dziesięciu lat, zaczęła się uczyć niemieckiego i francuskiego.

Teraz Ai-li kończy uniwersytet. Pisze pracę o odniesieniach przestrzennym w niemieckim i francuskim — jej dwóch „drugich językach”, czy „trzecich-drugich”? Jeśli liczyć amerykański jako drugi, niemiecki i francuski byłyby trzecim lub czwartym, ale Ai-li uczy się i pracuje ze wszystkimi swoimi językami od jakichś 14 lat.

Wgląd z doświadczenia

Język prymarny nie jest jakąś ustaloną opcją. Osoba wielojęzyczna nada priorytet językowi stosownemu dla środowiska czy kontekstu.

Język prymarny może się stać „adeptem”. Nauka niemieckiego poszła mi lepiej, kiedy zaczęłam go odnosić do amerykańskiego raczej niż polskiego. Sprawy miały się tak samo z nauką francuskiego, rzecz nie polega więc na językowych grupach, czy „rodzinach”.

To z powodu latentnych struktur psychologicznych w mózgu, uczniowie języka drugiego nadmiernie upraszczają, uogólniają, oraz popadają w wielosłowie, stwierdził pan Selinker.

Tkanka mózgowa jednak nie tworzy „latentnych” czy „psychologicznych” połączeń które by można „aktywować” słowami obcej mowy. Latencje mogą się pojawić przy urazie, ale trauma nie wspomaga struktur mózgowych dla języka. Słówko latencja odnosi się tu do czasu reakcji. Proszę porównać ■→wzrokowe potencjały wywołane, Wikipedia).

Selinker odnotował, iż w określonej sytuacji, wypowiedzi produkowane przez osobę uczącą się są różne od tych, jakie by wyprodukowali mówcy rodzimi, chcąc przekazać to samo znaczenie, rozwija Wikipedia.

Mark Twain mówił po amerykańsku „od urodzenia”. Co ważne, jego ■→Przemowy okazują poczucie humoru.
A jeśli sprzedam czytelnikowi ten wolumin nonsensu, a on, zamiast przyprawiać sobie poważniejsze lektury od czasu do czasu rozdziałem, gdy jego umysł takiej relaksacji się domaga, niemądrze przedawkuje kilkoma rozdziałami za jednym posiedzeniem, zasłuży na zniesmaczenie, a nie będzie mieć kogo winić, tylko siebie.

Nie da się sobie wyobrazić Marka Twaina twierdzącego, nie mówisz jak ja, takoż jesteś w błędzie. Więcej, aby wyznaczyć lingwistyczny wymóg, musimy być w stanie udzielić porady, a jak dokładnie „przekazywać to samo znaczenie”?

---

REKLAMA

Notki do poezji Emilii Dickinson

Wiersze
Czas a Wieczność | Miłość | Natura | Życie

Przeanalizujmy książkę Larry Selinkera i Susan M. Gass, ■→Akwizycja języka drugiego: kurs wprowadzający.

Morfologia nieperfektywna pojawia się wraz z duratywnymi oraz/lub statywnymi czasownikami (tj. dla czynności oraz stanów), a obejmuje potem stopniowo osiągnięcie/pomyślne ukończenie i czasowniki punktowe.

Książka podaje przykłady.
(7-33) She dancing (czynność);
(7-34) And then a man coming… (pomyślne ukończenie);
(7-35) Well, I was knowing that (stan);
(7-36) Other boys were shouting ‘watch out’! (osiągnięcie).

Pragmatycznie, gdzie w USA — na wsi, w mieście, czy metropolii — ludzie by uważali, że pomyślne ukończenie powinno się gramatycznie różnić od osiągnięcia? Co do „czasowników punktowych”, udało się mi je znaleźć głównie dla ■→japońskiego bądź ■→singlish.

Książka mówi, że studium rozpoczęto na dzieciach 8-mio letnich, francuskich i holenderskich.
Uczniowie francuscy okazali się ogółem mniej sprawni niż holenderscy i nigdy nie osiągnęli etapu, w którym potrafiliby produktywnie użyć regularnej morfologii czasu przeszłego, twierdzi książka. Studium trwało trzy lata.

---

REKLAMA

Względem ■→aktionsart, czyli aspektu leksykalnego, oraz czasowników typu ■→„semelfactive”, jest utwór Emilii Dickinson co się na sensie słów skupia szczególnie: umysł człowieka może przeważyć nad jego poglądem, mózg — okazać się priorytetem nad wiarę. Klasyfikowanie słów i fraz metodami jak wyżej raczej tu nie działa.

The brain is wider than the sky,
For, put them side by side,
The one the other will include
With ease, and you beside.

The brain is deeper than the sea,
For, hold them, blue to blue,
The one the other will absorb,
As sponges, buckets do.

The brain is just the weight of God,
For, lift them, pound for pound,
And they will differ, if they do,
As syllable from sound.
Emily Dickinson, ■→The Brain Is Wider than the Sky.

Zapraszam także do lektury:
■→Gramatyczne Aspekty, czy kognitywne zmienne?

---

REKLAMA

Źródło do poezji Emilii Dickinson

Wiersze
Czas a Wieczność | Miłość | Natura | Życie

Możemy zakończyć elementem życiowego doświadczenia, którego próbując da się mieć pewność iż ludzka zdolność władania swą mową, w tym stosowne struktury mózgu, stanowi zawsze jedno.

Ludzie którzy się uczyli jakiegoś języka, a potem w życiu następnego i osiągnęli w obydwu zaawansowanie, jeżeli podejmą się nauki języka trzeciego, miewają w owym trzecim języku akcent nie tyle podobny do pierwszego, jak przystosowany do języka drugiego, w porządku nabywania.

Jest sposób sobie z tym poradzić, niezależnie od tego ilu języków się uczyliśmy i w jakim porządku. Wymyśliłam ten sposób sama. Wybieramy język odniesienia. Jeżeli to w naszym angielskim mamy skłonność do polskiego akcentu, odniesieniem będzie polski, i tym podobne.

Dla przykładu tutaj, wkomponowujemy dźwięki mowy angielskiego w polskie słowa. Mózg ma z pewnością dobre i silne nawyki dla danego języka, jeżeli transferuje jego cechy na inny. Te nawyki mogą działać na inny sposób: potrafią wspomóc postrzeganie dla innego języka.

Kontynuując z przykładem, możemy się uczyć wymawiać szopa po polsku z [sh] jak w angielskim shop, etc. Nasza zwyczajowa wymowa słówka szopa się nie zmieni. Wymowa słówka shop powinna zyskać jakość angielskiego dźwięku mowy [sh], po niewielu ćwiczeniach. Da się tak ćwiczyć dźwięki samogłoskowe i niesamogłoskowe. Mózgowa zdolność władania mową stanowi jedno.

Zapraszam do podróży w gramatyce, ■→travelingrammar.com.

---

REKLAMA

---

Plakaty dostępne także do zakupu